‘Mijn scriptie zorgde zelfs voor een soort van carrièreswitch’
Open Universiteit
Afstudeeronderzoek
Wouter Buelens
Leestijd: 2 minuten
Tekst: Fred Meeuwsen Beeld: Wendy van den Heuvel
Vlaming Wouter Buelens ging voor z’n masterscriptie onderwijskunde op zoek naar de meest effectieve leerstrategie bij online cursussen. Het onderzoek sloot perfect aan bij z’n persoonlijke ambitie: studenten helpen het beste uit zichzelf te halen.
We spreken elkaar via een videoverbinding, vanwege het coronavirus. Gelukkig heeft covid-19, zo zegt Wouter (48), hem niet dwarsgezeten tijdens z’n afstudeeronderzoek. ‘Veel contacten speelden zich digitaal af, en toen het virus echt om zich heen begon te grijpen was ik vooral aan het schrijven. Het heeft me niet belemmerd, gelukkig.’
In zijn masterscriptie onderzoekt Wouter effectieve leerstrategieën en op welke manier ze kunnen ingezet worden om de leeruitkomsten van studenten te verhogen als ze online cursussen volgen. Wouter: ‘Studenten die in het hoger onderwijs deelnemen aan cursussen in een online studiecontext zijn sterk op zichzelf aangewezen wat de keuze van hun leerstrategieën betreft. Vaak hanteren zij studiemethodes waarvan aangetoond is dat ze weinig effectief zijn en de resultaten navenant zijn. Studenten haken daardoor, naast het gemis aan sociale contacten, dan ook eerder af.
Het is dan een mooie uitdaging om de online cursussen zo te ontwerpen dat ze studenten aanzetten tot het toepassen van effectieve leerstrategieën zodat ze de beste resultaten halen en gemotiveerd blijven.’ De masterscriptie van Wouter sloot aan bij een lopend onderzoeksprogramma van zijn faculteit naar effectieve leerstrategieën en de eventuele meerwaarde daarbij van de inzet van technologie. Wouter: ‘Dat zijn twee zaken die me erg aan het hart liggen. In mijn werk bij de verpleegkunde-opleiding hier in Genk heb ik dagelijks met dit vraagstuk te maken. Het was, naast pure interesse, zelfs een van de redenen om drie jaar geleden onderwijskunde te gaan studeren.’
'Het is dan een mooie uitdaging om de online cursussen zo te ontwerpen dat ze studenten aanzetten tot het toepassen van effectieve leerstrategieën zodat ze de beste resultaten halen en gemotiveerd blijven'
In zijn scriptie onderzoekt Wouter het effect van twee leerstrategieën: retrieval practice, het actief herinneren van de leerstof, door bijvoorbeeld tussentijds een relevante quiz in te vullen of bijvoorbeeld de leerstof, uit het hoofd, op een leeg vel neer te pennen. ‘De andere’, zo legt Wouter uit, ‘is spaced practice, het idee dat de studiestof beter wordt onthouden, zeker op de lange termijn, als de studeertijd gespreid wordt, dus niet 1 uur aaneengesloten studeren, maar drie keer 20 minuten.’ In een laboratoriumsetting was de waarde van deze strategieën al wetenschappelijk aangetoond, in de praktijk nog niet. Uiteindelijk werden 108 premaster studenten onderwijswetenschappen bereid gevonden aan het onderzoek mee te doen, met als belangrijkste vraag of studenten die gespreid zichzelf testen beter scoren op een eindtoets dan studenten die zich maar een keer of helemaal niet testen. Via de mail of een online melding kregen de studenten een tool aangeboden om de zelftest te doen. Daarnaast moesten de studenten ook aangeven wat ze van deze manier van studeren vonden.’
De data van het onderzoek zijn bekend, maar worden op dit ogenblik nog niet publiekelijk gemaakt. Wouter: ‘Mijn thesisbegeleider dr. Gino Camp is van plan, onder meer op basis van mijn scriptie, een wetenschappelijk artikel te schrijven over deze leerstrategieën en wil daartoe ook een voorstel indienen. Maar dat zal waarschijnlijk pas in december gebeuren. Ik ben blij dat ik met mijn deelname aan het onderzoek daaraan een bijdrage heb kunnen leveren.’
'Het is boeiend te zien hoe studenten vaak met een laag zelfbeeld binnen komen en dan geleidelijk aan steeds meer groeien, als student maar ook als mens'
Over z’n onderzoeksresultaten kan Wouter in ieder geval melden dat studenten significant beter scoorden op een eindtoets als zij tussentijdse zelftesten kregen aangeboden. ‘De data wijzen erop dat het inzetten van tools die studenten in een online leeromgeving aanzetten tot spaced retrieval practice een positief effect kan hebben op hun leren. De succeservaringen worden dan groter voor de studenten. Wellicht dat dit het voor studenten binnen het afstandsonderwijs makkelijker maakt de studie af te maken en niet tussentijds op te geven.’
