modulair
Leestijd: 3 min | Tekst: Fred Meeuwsen | Fotografie: Peter Strelitski
HELEEN HöRMANN BEWANDELT GRAAG NIEUWE PADEN
02
Heleen Hörmann, persvoorlichter en communicatieadviseur bij de Kiesraad, bewandelt graag nieuwe paden. Iets kunnen betekenen voor de samenleving is daarbij leidend. Dat resulteerde in uiteenlopende banen, van docent tot persvoorlichter. Kunst- en cultuurwetenschappen deed en doet ze ernaast, vooral omdat ze het leuk vindt. ‘Leren doe je in de praktijk, studeren doe je voor de lol.’
Heleen (56) trekt er in het weekend graag met haar vriend op uit om bijzondere gebouwen te bekijken. Een passie die ontstaan is door de module Inleiding Kunstgeschiedenis. Musee L, op de universiteitscampus in Louvain-La-Neuve in België en het poortgebouw van het Open Luchtmuseum in Arnhem zijn favorieten, samen met de Leidse Meelfabriek in haar woonplaats, een mooi staaltje industrieel erfgoed. Ze kijkt erop uit vanuit haar huis, vertelt ze. ‘Ik heb een zwak voor het zogeheten ‘brutalisme’. Dat zijn heel fysieke gebouwen, uit ruw onafgewerkt gewapend beton opgetrokken. Dat gepolijste, daar houd ik niet van, nee. Juist dat plastische, prachtig. En wat er niet allemaal meespeelt binnen de architectuur en stedenbouw, fascinerend. Er is zoveel om rekening mee te houden, van leefbaarheid tot materiaalkeuze tot hittestress. Het is een complexe wereld, dat spreekt me aan.’
Kunst- en cultuurwetenschappen doet ze ‘ernaast’
Het was echter de interesse in de filosofie die Heleen in eerste instantie deed besluiten kunst- en cultuurwetenschappen te gaan studeren. Dat was al in 1986, toen de Open Universiteit net gestart was. Het heette nog cultuurwetenschappen. Heleen zat op de sociale academie, maar twijfelde of dat de juiste keuze was. Het boek De markt van welzijn en geluk van de filosoof Hans Achterhuis maakte indruk en bevestigde dat welzijnswerk het niet was voor haar, filosofie als studie juist wel, dat kan over van alles gaan, dat is het mooie, vond ze. ‘De eerste keer dat ik ermee in aanraking kwam stond ik in lichterlaaie van enthousiasme. Filosofie leent zich uitstekend als reflectie op maatschappelijke ontwikkelingen. Dat vind ik heel waardevol en belangrijk.’ De Open Universiteit was net nieuw, maakte veel reclame en sprak aan, vooral het studeren in eigen tempo. ‘De modules cultuurwetenschappen waren echter nog volop in ontwikkeling. Om geen vertraging op te lopen stapte ik over naar een reguliere universiteit, filosofie als studie. Eerst in Utrecht, later in Nijmegen. Daar haalde ik ook m’n eerstegraads lesbevoegdheid.’
‘Ik heb geen haast’
Wat volgde waren jaren met uiteenlopende banen. Van filosofiedocent tot coördinator voor VluchtelingenWerk, van journalist bij een levensbeschouwelijk tijdschrift tot redacteur van personeelsbladen bij het ministerie van Justitie. ‘Als ik ergens een tijdje werk wil ik op een gegeven moment een andere bocht ingaan, nieuwe paden bewandelen en nieuwe dingen leren. Ik vind het interessant om als professional te leren in de praktijk, om je zo te ontwikkelen. Studeren doe je wat mij betreft voor de lol, niet om een vak te leren. Dat geldt natuurlijk niet voor alles, dat besef ik me ook wel. Voor bijvoorbeeld een arts ligt dat anders.’ Nu werkt Heleen al meer dan tien jaar als persvoorlichter en communicatieadviseur bij de Kiesraad in Den Haag, een zelfstandig bestuursorgaan dat de regering en het parlement adviseert op het gebied van verkiezingen en kiesrecht. En het is het bureau waar alle stemmen bij elkaar komen en de definitieve uitslag wordt vastgesteld. Een uitdagende werkplek, zeker in deze tijd, nu de Tweede Kamerverkiezingen er aan komen, in coronatijd.’ Maar vergis je niet, bijna elk jaar zijn er verkiezingen, voor de gemeenteraad, de provincie, voor Europa, de Eerste Kamer, de waterschappen. Het is hier nooit saai.’
Na dertig jaar ... de draad weer opgepakt
De interesse in kunst en filosofie is al die jaren niet weggeweest. Een museum bezoeken en lezen in de boeken van favoriete filosofen als Martha Nussbaum en Michel Foucault vulden de spaarzame vrije tijd. Om haar kennis verder te verbreden leek het Heleen drie jaar geleden leuk om (weer) aan de studie kunst- en cultuurwetenschappen te beginnen. Tot haar aangename verrassing kon ze de studie zo weer oppakken, vanaf daar waar ze zo’n dertig jaar geleden gebleven was. Via een schakelprogramma kon ze vrij snel doorstromen naar de master. Door familieomstandigheden ligt haar tempo nu niet zo hoog als toen. Maar Heleen heeft geen haast, of ze er nu drie of vier jaar over doet maakt niet uit. Wel mist ze nu het regelmatige contact met medestudenten. ‘Vooral in de beginjaren was de Open Universiteit lokaal heel sterk. In Den Bosch, waar ik toen woonde, was een studiecentrum. Daar ging ik regelmatig naar toe om andere studenten te ontmoeten. Dat heb ik toen als zeer waardevol en inspirerend ervaren. Vanuit Leiden is het dichtstbijzijnde studiecentrum in Utrecht, dat is toch een drempel. Studeren is wel eenzamer geworden.’
Een andere constatering is dat nu, afgedwongen door corona, reguliere universiteiten steeds meer dat doen waar de Open Universiteit juist zo sterk in is: afstandsonderwijs. ‘Online colleges nemen er een ware vlucht. Dat vind ik wel interessant. Misschien moet de Open Universiteit ook meer colleges gaan aanbieden. Het is toch mooi om naar docent te luisteren die z’n sporen verdiend heeft in z’n vakgebied en daar op een persoonlijke en inspirerende manier over kan vertellen. Die stem mis je in het schriftelijk materiaal. Materiaal dat trouwens nog steeds van hoog niveau is.’
'Bij elke Tweede Kamerverkiezing laait de roep om digitaal stemmen weer op. Een aanlokkelijk idee, maar het is niet voor niets dat we in Nederland alweer geruime tijd op papier stemmen. Los van de fikse haken en ogen aan digitaal stemmen, ben ik zelf wel gesteld op het ritueel van het stemmen in het stemlokaal. Al vergt dat in een tijd van een pandemie natuurlijk wel de nodige voorzorgsmaatregelen.'
#DenkOpen
‘De Kiesraad is een uitdagende werkplek’
Op dit moment is Heleen druk met de komende verkiezingen en is er weinig ruimte om na te denken over een volgende carrièreswitch, het nemen van een nieuwe bocht. Maar mocht die er alsnog komen dan ligt die waarschijnlijk op het gebied van de architectuur. ‘Daar ben ik toch wel echt door geraakt. Misschien is een baan bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed straks wel iets, of het Rijksvastgoedbedrijf. Maar laat ik niet op de zaken vooruitlopen, ik concentreer me voorlopig op m’n werk bij de Kiesraad. Ook heel boeiend, zeker nu.’