06
‘Kennisoverdracht, feedback en groei. Dat inspireert mij enorm’
AAN HET WOORD
Sanne Peeters
Universitair docent Levenslooppsychologie
Leestijd: 2 minuten
Tekst: Yvette Kuiper
Beeld: ExCel Expertisecentrum
Sinds 2015 is Sanne universitair docent bij de vakgroep Levenslooppsychologie, waarbij zij het geven van onderwijs combineert met het doen van wetenschappelijk onderzoek. Met veel plezier, want het persoonlijke contact met en de individuele begeleiding van studenten waardeert ze enorm. Ze haalt er veel voldoening uit. ‘Onderwijs geven is voor mij niet alleen kennisoverdracht, het gaat wat mij betreft om het kunnen bereiken van studenten en het kunnen reflecteren op het eigen functioneren en dit zo nodig bij te sturen.’ Voor Modulair legt ze graag uit wat haar drijft in haar werk.
Je houdt van feedback. Waarom?
Onderwijs geven aan de Open Universiteit heeft mij op persoonlijk en professioneel vlak veel gebracht. Feedback is hier geen eenrichtingsverkeer en het blijft me verbazen hoeveel ik als docent leer van onze studenten. Hier ben ik heel dankbaar voor want naar mijn mening is een leven lang leren niet alleen van toepassing op studenten, maar ook op docenten.’
Groei inspireert je dus!
‘Binnen de vakgroep levenslooppsychologie ligt de focus op de ‘normale’ ontwikkeling binnen de levensloop. De menselijke ontwikkeling vindt plaats in interactie met zijn omgeving. De mens is dynamisch en leert met vallen (tegenslag) en opstaan (successen). Zijn leven lang. Onderzoek op het gebied van de levenslooppsychologie bestudeert het individu dan ook in interactie met zijn omgeving en heeft als doel de individuele ontwikkeling beter te begrijpen en te stimuleren. Geinspireerd door de positieve psychologie ligt daarbij de nadruk op het bevorderen van welzijn, groei en zelfrealisatie.
Mijn interesse op onderzoeksgebied ligt met name bij groei. Binnen mijn onderzoek kijk ik naar factoren die bijdragen aan het ervaren van groei na het meemaken van nare gebeurtenissen of tegenslagen in het leven. Dat tegenslagen kunnen leiden tot stress en angstklachten is bekend. Echter wat onderbelicht is, is dat veel mensen zich goed kunnen aanpassen en dat je zelfs kunt groeien na het meemaken van tegenslagen. Deze groei, ook wel posttraumatische groei genoemd, zien we met name terug binnen 5 domeinen: verdieping van de relatie met anderen, ontdekking van nieuwe mogelijkheden, bewustwording van persoonlijke kracht en talenten, toename van spiritueel of religieus besef en toename van waardering van het leven.’
‘Je kunt zelfs groeien na het meemaken van tegenslagen. Posttraumatische groei noemen we dat’
Traumatische groei in crisistijd. Dat klinkt positief!
‘We mogen al het leed dat voorkomt uit de coronacrisis zeker niet bagatelliseren. Deze situatie brengt ontzettend veel somberheid, stress en andere klachten met zich mee. Toch moeten we ook, zoals hierboven al genoemd, aandacht besteden aan het gegeven dat mensen vaak verbazingwekkend goed overeind blijven bij heftige tegenslag. En dat ze na tegenslag meer zingeving en betekenis kunnen ervaren en zich zelfs sterker kunnen voelen dan voorheen. Er is echter een onderscheid te maken tussen veerkracht (vermogen om je aan te passen aan stress en tegenslag) en posttraumatische groei (het gevoel van positieve veranderingen na het meemaken van een traumatische gebeurtenis). Posttraumatische groei gaat vaak gepaard met stress. Er vindt een enorme worsteling plaats met de nieuwe realiteit tijdens de nasleep van de traumatische periode. Dit kan een tijd duren en is een voortdurend proces, waarbij zowel stress als groei ondervonden wordt. Mensen gaan door een diep dal en komen dan tot diepere inzichten. Door het meemaken van een traumatische gebeurtenis gaan ze bijvoorbeeld beter beseffen wat echt belangrijk is in hun leven. En voelen ze meer dankbaarheid voor de relaties en de dingen die wel goed gaan.’
Terugveren of groeien. Heeft dat te maken met aanleg?
‘Het is niet te zeggen wie makkelijker terugveren na tegenslag en welke mensen groei ervaren. Het is mogelijk dat aanleg en psychische kwetsbaarheid hier een invloed op hebben. Ook kan het zitten in de mate waarin je in staat bent tot reflectie. Ga je de worsteling aan of vermijd je de angst en stress die je meemaakt? Durf je jezelf allerlei vragen te stellen, neem je de tijd om nieuwe gedachten te vinden terwijl je de belangrijke dingen van het leven weer oppakt? Het kan een hele tijd duren om weer tot een nieuw evenwicht te komen en groei te ervaren. Neem deze tijd, ga aan het werk met jezelf en deel gevoelens met anderen. Wees mild voor jezelf. Posttraumatische groei is geen must en moet niet perse nagestreefd worden. Het is een ontwikkeling die gaandeweg tijdens een bepaald proces kan ontstaan.’
Wat kunnen we dan nu, midden in de coronacrisis en met de aankomende feestdagen, doen om toch positieve emoties te ervaren in deze moeilijkere tijden?
‘Een eerste stap in de goede richting is goed voor jezelf te blijven zorgen. Dit geldt zowel voor individuen als voor hulpverleners en organisaties. Hierbij kun je denken aan simpele dingen als goed eten, goed slapen en voldoende bewegen. Probeer ook te focussen op dingen die wel goed gaan, schrijf op waar je dankbaar voor bent en probeer die dankbaarheid ook te voelen. Je hebt nu misschien meer tijd voor je gezin, of je ervaart meer rust omdat je van thuis uit werkt. Sta ook wat langer stil bij kleine geluksmomentjes die je gedurende de dag meemaakt en geniet van de momenten die je samen kan zijn met familie/vrienden, ook al is dit nu misschien in aangepaste vorm. Ook deze moeilijke periode gaat voorbij en hopelijk komen we er een beetje sterker uit dan voorheen.’