modulair
Rubriek: Promoveren
Leestijd: 2 min | Tekst: Zyxcban Wolfs en Dominique Knols | Fotografie: Laurent Stevens
Zyxcban Wolfs
‘Een goed onderzoeksplan is het halve werk’
06
06
Zyxcban Wolfs
‘Een goed onderzoeksplan is het halve werk’
Hangt de zangvaardigheid van basisschoolleerlingen samen met hun schoolse leervermogen? Dat is een van de onderwerpen die Zyxcban Wolfs, zelf leraar in het primair onderwijs, onderzocht in zijn proefschrift 'Associaties tussen muzikale perceptie en uitvoering'. Het antwoord op de vraag is: nee. Daardoor is muziek bij uitstek een vakgebied waar leerlingen kunnen excelleren, ongeacht de aard van de resultaten van de Cito-toets. Modulair vroeg hem wat hem ertoe aanzette te gaan promoveren.
Promotiebeurs
In het kader van zijn scriptie deed Zyxcban tijdens zijn masteropleiding Onderwijswetenschappen (2014-2016) onderzoek naar expertiseontwikkeling bij amateurcellisten. Dit beviel hem zo goed dat zijn toenmalige scriptiebegeleider hem aanspoorde om te gaan promoveren. In 2017 schreef hij zijn onderzoeksplan en het jaar daarna ontving hij de Promotiebeurs voor Leraren via het NWO. ‘Die beurs gaf me gedurende vijf jaar twee dagen verlof per week bij één van mijn twee werkgevers in het primair onderwijs. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik tijdens schoolvakanties en weekenden vaak moest studeren, want op dagen dat ik voor de klas had gestaan bleef er te weinig tijd en energie over om meters te maken.’
Buitenpromovendus
Zyxcban behoort tot de buitenpromovendi van de Open Universiteit. Mede daardoor vond hij het moeilijk om ingebed te raken in een groep van vakgenoten, maar ook het feit dat zijn onderzoeksthema meer leefde bij universiteiten in Duitsland en Finland droeg daar aan bij. ‘Het voordeel van de status ‘buitenpromovendus’ was voor mij de grote mate van vrijheid in het kiezen van een onderwerp. Aanleiding voor mijn onderzoeksplan was de veronderstelde wereldwijde achteruitgang in kwaliteit van het muziekonderwijs.
Een gebrek aan kwalitatief goede leerplannen, onvoldoende instructie en te weinig meetbare leerresultaten zouden daar de oorzaak van zijn. Bovendien gaven verschillende studies aan dat basisschoolleraren zich onzeker of niet bekwaam genoeg voelden om zelfstandig muziekles te geven.’
‘Mijn promotoren waren veeleisend en streng op de inhoud, maar spraken met één mond. Dat maakte dat ik wist waar ik aan toe was, waardoor geen kostbare tijd verloren ging’
‘Een goed onderzoeksplan is het halve werk als je het mij vraagt, maar onderschat de hoeveelheid werk zeker niet. Ik heb nooit het bijltje erbij neer willen gooien, temeer omdat ik het onderwerp ook echt interessant en leuk vond. Het meest fascinerende -en daardoor ook motiverende- vond ik de afwisseling in de werkzaamheden: literatuur bestuderen, meetinstrumenten ontwikkelen, data verzamelen en analyseren, artikelen schrijven, conferenties bezoeken, modules van het scholingsplan uitvoeren en het sparren met mijn twee promotores: prof. dr. Els Boshuizen en prof. dr. Saskia Brand-Gruwel. Van hen heb ik ook de meeste steun ervaren: ze waren veeleisend en streng op de inhoud, maar spraken met één mond. Dat maakte dat ik wist waar ik aan toe was en daardoor is er geen kostbare tijd verloren gegaan.’
Gunstige thuissituatie
‘Wat de voortgang van mijn promotietraject ook heeft bespoedigd, is een gunstige thuissituatie: een fijne relatie en een stabiel inkomen. Mijn partner startte ook een promotietraject en dat maakte dat we van elkaar accepteerden dat er weinig tijd overbleef voor tijdrovende frivoliteiten in deze fase van ons leven. Wel namen we af en toe tijd om op vakantie te gaan. Stug doorwerken heeft uiteindelijk geresulteerd in een proefschrift en een verdediging die met een cum laude werden bekroond door de beoordelingscommissie. Mijn verdediging was een overweldigende ervaring, waarop ik me ook inhoudelijk terdege heb voorbereid. Zo wist ik de achtergrond en ‘stokpaardjes’ van mijn opponenten.’
'Mijn advies: organiseer een proefpromotie, ik knapte er echt van op'
De gouden tip van Zyxcban voor aankomende promovendi
‘Als je overweegt te gaan promoveren dan adviseer ik je om een proefpromotie te (laten) organiseren; ik knapte er echt van op. Het proefschrift dat ik verdedigde, bestond uit diverse studies over kinderen van 6 tot en met 12 jaar in het basisonderwijs. Deze studies gaven meer inzicht in de wijze waarop muzikaal waarnemingsvermogen en vocale vaardigheden zich spontaan ontwikkelen in een westerse omgeving. Wat betreft het muzikale waarnemingsvermogen van basisschoolleerlingen (luisteren) concludeerde ik dat kinderen die goed zijn in begrijpend lezen en Nederlandse grammatica, ook beter zijn in het herkennen en interpreteren van toonhoogte, tonaliteit, timing, timbre en luidheid.’
‘Er was echter geen verband tussen hun leerprestaties en hun zangvaardigheden. Wel konden meisjes gemiddeld beter intoneren dan jongens. Om ook te achterhalen hoe muzikale uitvoeringsvaardigheden zich ontwikkelden, heb ik amateurcellisten van verschillende leeftijden en expertiseniveaus onderzocht. Daarbij keek ik naar factoren die verband hielden met hun vermogen om van blad te lezen en te spelen op het gehoor. Het onderzoek wees uit dat de kwaliteit van hun uitvoeringsvaardigheden samenhing met de theoretische kennis over posities op de cello en de tonale vaardigheden.’
Het zwarte gat?
‘Na mijn promotie was ik niet bang om in een ‘zwart gat’ te vallen. Ik ben nog steeds werkzaam in het primair onderwijs bij dezelfde twee werkgevers als tijdens mijn promotietraject. Bij Stichting Pallas (vrijeschoolonderwijs) heb ik een kleine aanstelling als leraar en bij Stichting openbare basisschool Mesch vervul ik sinds 1 maart 2024 de functie van directeur-bestuurder. Ik sluit echter niet uit dat ik op termijn zal overstappen naar een functie in het universitair onderwijs.’
Wil je ook promoveren bij de Open Universiteit? Dat kan!
Je kunt bij ons als interne promovendus aan de slag (in dienst van de Open Universiteit) of op afstand (als buitenpromovendus).
Om in aanmerking te komen voor een promotietraject, moet je een afgeronde geaccrediteerde masteropleiding hebben gevolgd op een voor het onderzoek relevant gebied. Verder dient je onderzoeksonderwerp aan te sluiten bij een van onze onderzoeksprogramma’s of het expertisegebied van een promotor in dienst bij de Open Universiteit.
Je kunt binnen één wetenschapsgebied promoveren maar het is ook mogelijk om multi- en interdisciplinair promotieonderzoek te doen op het snijvlak van twee of meer disciplines.